Orgaandonatie

Bij een orgaandonatie wordt er een orgaan of weefsels van een levend of overleden persoon afgestaan aan iemand waarvan dit orgaan of weefsel niet of niet goed functioneert. Degene die het orgaan afstaat is de donor.

Orgaandonatie is overigens iets anders dan uw lichaam doneren aan de wetenschap.

Wat is de donorwet?

De donorwet of de Wet op de orgaandonatie is er sinds 1998 en is er om het doneren en transplanteren van organen volgens strenge voorwaarden en procedures te laten verlopen. Deze wet geldt voor alle mensen vanaf 18 jaar die staan ingeschreven bij een Nederlandse gemeente.

1

Inwoners met de Nederlandse nationaliteit.
2

Buitenlanders die in Nederland wonen krijgen 3 jaar nadat ze hier zijn komen wonen de vraag of ze een keuze in het Donorregister willen maken. Het is voor buitenlanders ook toegestaan om zich eerder te registreren.

Hoe word ik wel of geen donor?

Of u wel of geen donor wilt worden dat is een keuze die u zelf moet maken. U kunt dit doen door:

1
U te registeren in het donorregister via DigiD.
2
U kunt uw keuze om donor te worden ook telefonisch doorgeven via: 0900 821 21 66

Welke keuzemogelijkheden zijn er in het donorregister?

U heeft 4 keuzemogelijkheden als het gaat om orgaan- of weefseldonatie:

1
Ja, ik wil donor worden.
2
Nee, ik wil geen donor worden.
3
Keuze: Mijn partner of familie beslist na mijn overlijden.
4
Keuze: Ik wijs één persoon aan die beslist na mijn overlijden.

U kunt op de website van het donorregister de uitleg vinden over deze mogelijkheden. U kunt uw keuze altijd nog wijzigen op Donorregister.nl.

Dat kan met uw DigiD. U kunt ook een papieren donorformulier gebruiken. Dit kunt u ophalen bij de meeste gemeentehuizen en bibliotheken.

Wijziging donorregister

De donorwet heeft op 1 juli 2020 een wijziging ondergaan:

1
Vanaf 1 juli 2020 krijgt iedereen van 18 jaar een brief waarin gevraagd wordt een keuze te maken voor orgaan- en weefseldonatie.
2
Bij geen reactie zal er een herinneringsbrief verstuurd worden.
3
Als er na 6 weken geen keuze is gemaakt dan komt deze persoon in het donorregister te staan met ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’.

Wat betekent geen bezwaar tegen orgaandonatie?

Bij ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’ kunnen na uw overlijden uw organen of weefsels naar een patiënt gaan. Voordat dit gebeurd zal de arts overleg plegen met uw familie.

Als uw familie zeker weet dat u geen orgaandonor wilt worden dan zal de arts deze keuze respecteren. Het invullen van uw keuze en deze kenbaar maken aan uw familie is dus belangrijk.

Is ‘geen bezwaar’ hetzelfde als ‘ja, ik wil donor worden’?

In beide gevallen is er toestemming gegeven om uw organen en weefsels af te staan. Het verschil tussen ‘ja, ik wil donor worden’ en ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’ is dat ‘ja’ door u zelf is ingevuld.

En ‘geen bezwaar’ door de overheid voor u wordt ingevuld. Dit wordt alleen door de overheid gedaan als u na het ontvangen van twee brieven niets invult in het register.

Welke organen kan ik doneren?

Welke organen er gedoneerd kunnen worden dat is afhankelijk van de conditie van uw organen. Een andere factor is of u een levende of overleden donor bent. De voorwaarden voor donatie zijn zeer streng.

Donatie bij leven

U kunt ervoor kiezen om bij leven een orgaan af te staan aan iemand die dit nodig heeft. Het is wel belangrijk om voordat u het besluit neemt een orgaan te doneren u goed voor te laten lichten over de consequenties.

Voor de patiënt is het ontvangen van een orgaan van een levende donor beter doordat deze organen meestal langer meegaan. Bij donatie bij leven zullen de organen en weefsels worden getransplanteerd. Organen die in aanmerking komen om te doneren bij leven zijn:

1

Nier- en lever
2

Beenmerg
3

Stamcellen
4

Bloeddonatie en bloedplasmadonatie
5

Navelstrengbloeddonatie

Voorwaarden donatie bij leven:

1
De donor mag geen blijvende schade overhouden aan de donatie. Een uitzondering kan gemaakt worden indien de donor in levensgevaar verkeerd.
2
Voor kinderen en jongeren tot 18 jaar geldt dat er alleen organen of weefsels gedoneerd mogen worden die weer aangroeien.
3
De donor mag niet betaald worden voor de donatie.
4
De donor mag niet onder druk worden gezet om te doneren.

Donatie na overlijden

De volgende organen en weefsels kunnen in aanmerking komen voor donatie na overlijden:

1

Alvleesklier
2

Bot en peesweefsel
3

Dunne darm
4

Grote bloedvaten
5

Hart en de hartkleppen
6

Huid
7

Lever
8

Longen
9

Nieren
10

Oogweefsel

Hoe werkt orgaandonatie?

Er zal overgegaan worden tot orgaandonatie als:

1

U toestemming heeft gegeven in het donorregister of als u staat geregistreerd met ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’.
2

De overleden persoon wordt aangemeld als donor door de arts.

Bij een mogelijke orgaan- of weefsel donatie zullen de volgende stappen doorlopen worden:

1

Het gaat hierbij om een patiënt die dreigt te overlijden in het ziekenhuis.
2

De arts kan enkele uren voor het overlijden het donorregister raadplegen om te kijken wat de keuze is van de patiënt.
3

De keuze voor orgaandonatie zal worden besproken door de arts met de familie.
4

Op de intensive care zal er alles gedaan worden om de organen en weefsels in goede conditie te houden voor transplantatie.
5

Volgens het hersendoodprotocol zal de arts bij vermoeden van hersendood een onderzoek instellen.
6

Indien de patiënt niet hersendood is zal er gewacht worden tot het hart stopt met kloppen. De familie heeft zeggenschap om opdracht te geven om het hart te laten stoppen.
7

Na het overlijden zal er 5 minuten gewacht worden voordat de transplantatie uitgevoerd wordt.
8

Bij een hersendood van de patiënt zal de transplantatiecoördinator alles verder onderzoeken en de patiënt eventueel aanmelden bij Eurotransplant.
9

Nadat de patiënt hersendood is verklaard zal er een geschikte ontvanger worden gezocht in de database. Hij of zij zal met spoed opgeroepen worden.
10

Na de transplantatie zal het lichaam terug worden gegeven aan de nabestaanden. Dit zal maximaal 6 uur na de uitname zijn. De begrafenis of crematie kan dus normaal plaatsvinden.

Geen donor om medische reden

Het kan voorkomen dat u om medische reden ondanks dat u staat geregistreerd in het donorregister toch geen donor kunt zijn. Dit kan gebeuren als op het moment van overlijden:

1

U een bloedvergiftiging (sepsis) heeft, donatie van oogweefsel is dan nog wel toegestaan.
2

U besmet bent met een bepaald virus.

Als u 6 maanden voor uw overlijden een tatoeage hebt gezet is er kans op infecties. De arts zal dan beslissen of uw organen of weefsels in aanmerking komen voor donatie.

Overlijden in het ziekenhuis

Er zal alleen orgaan- of weefsel transplantatie worden toegepast als de persoon is overleden in het ziekenhuis. De arts in het ziekenhuis zal de regels en voorwaarden opvolgen. De oorzaak van overlijden zal bepalen hoe de procedure verder zal verlopen.

1

Indien de persoon is overleden door hersenletsel zal de arts het hersendoodprotocol volgen.
2

Indien de persoon is overleden door een hartstilstand dan wordt het modelprotocol orgaan- en weefseldonatie opgevolgd.

Is er een maximumleeftijd voor orgaan- of weefseldonatie?

Nee, er is geen maximumleeftijd voor donatie. Wel zal de leeftijd bepalen welke organen of weefsels nog in aanmerking komen voor donatie. Een hart van iemand boven de 80 jaar zal niet getransplanteerd worden. Terwijl deze persoon wel huiddonor kan zijn.

Veelgestelde vragen

Kan iedereen orgaandonor zijn?

Nee, niet iedereen is geschikt om na overlijden organen- of weefsels af te staan. De arts zal bij het overlijden onderzoeken of de organen of weefsels geschikt zijn voor donatie.
Als iemand ziek is of medicijnen gebruikt kunnen de organen of weefsels in bepaalde gevallen wel gebruikt worden. Uitgezonderd de organen of weefsels die beschadigd zijn.

Kan ik donor worden als ik ongezond leef?

Ja, ook bij een ongezonde levensstijl kunt u zich registreren als donor. De arts zal na uw dood bepalen welke organen of weefsels in aanmerking komen voor donatie.

Is de kans groot dat ik donor zal worden?

Nee, de kans dat u donor zal worden is zeer klein. Een reden is dat de orgaandonor altijd op de Intensive Care (IC) van een ziekenhuis moet overlijden voordat er over gegaan kan worden tot transplantatie.

Kan ik als ik donor ben gewoon begraven of gecremeerd worden?

Ja, de orgaan- of weefseldonatie heeft geen invloed op wanneer en hoe u begraven of gecremeerd zal worden.

Meer info

Michel is auteur en ervaringsdeskundige op het gebied van uitvaartverzekeringen. Sinds 2015 deelt hij zijn expertise en controleert alle content voor Uitvaartdirekt.nl.